Een motiverende confrontatie ...
Sedert enige jaren kun je het noordelijke deel van het Afrikaanse land Ghana nu ook per vliegtuig bereiken. Je kunt het landschap, waar je eerst alleen 'op ooghoogte' doorheen kon reizen, nu ook vanaf flinke hoogte overzien. Dat was voor mij een nieuwe ervaring nadat ik er vanaf de 80-er jaren van tijd tot tijd 'over land' ben geweest.
Omlaag kijkend sloeg mij onlangs de schrik om het hart. Noord Ghana grenst bijna aan de Sahel, de brede zuidelijke strook van de Sahara. Dat weet je uit de aardrijkskunde. Maar nu drong het in volle kracht tot mij door: de woestijn rukt ongenadig op ! Wat in de tachtiger jaren nog een mooi groen landschap was, rijk met bomen en struiken, waar de kinderen in de schaduw van grote bomen speelden en hier en daar nog een echt stuk (oer)woud was, is ondertussen, in enkele tientallen jaren veranderd in een savanne-landschap: een gebied waar alleen hier en daar verspreid nog een boom staat, met verspreid struikgewas en heel veel kale grond.
Mensen in dat gebied vertelden me dat ze in de loop van een mensenleeftijd van twee natte seizoenen naar één periode met veel regen zijn gegaan en dat nu zelfs die ene vruchtbare tijd al korter begint te worden. Vergeleken met enkele tientallen jaren geleden hebben steeds meer mensen grote moeite om nog voldoende voedsel te verbouwen, om hun gezin te kunnen onderhouden, om überhaupt het hoofd boven water te kunnen houden. Je ziet ook de toenemende armoede op de straten. Minder verzorgde 'winkels', (nog) meer afval langs de straten en wegen, steeds minder onderhoud, enz. Je voelt bij jonge mensen, b.v. op een middelbare school die ik bezocht, al iets van een zekere gelatenheid, die ik in de 80er jaren, toen de natuur nog zoveel vitaliteit uitstraalde, niet bespeurde. De fysieke omgeving heeft duidelijk zijn weerslag op hoe mensen zich voelen.
Een probleem is dat deze klimaatverandering, met alles wat dat meebracht en meebrengt, allemaal heel geleidelijk is gegaan: elk jaar een heel klein beetje korter, een beetje minder, weer wat droger, en zo voort. Nét niet genoeg om alarm te slaan... En dat niet alleen hier in Noord Ghana, maar vrijwel overal waar deze veranderingen nu steeds duidelijker voelbaar en zichtbaar worden.
Mijn pijn is dat ongelooflijk veel mensen, zoals hier in Noord Ghana, veel minder of nauwelijks middelen hebben om die veranderingen goed op te vangen en zich aan te passen, nieuwe methodes (b.v. van landbouw, veeteelt, tuinbouw, bosbouw, irrigatie, enz.) te ontwikkelen en ondertussen helpende sociale en economische voorzieningen hebben. Wij, hier in het welvarende West-Europa, beschikken, althans voor de meesten van ons, over allerlei beschermende technologie en voorzieningen, over betere sociale vangnetten, over een betere basisgezondheid, en zo meer, waardoor we de effecten van stijging van de temperatuur, de onregelmatigheden in het weer, de toenemende verontreiniging van de lucht, en andere ongemakken nog kunnen opvangen, ook al zijn er ook in onze welvaartsmaatschappij steeds meer mensen die niet alleen lijden maar zelfs sterven aan de gevolgen van deze klimatologische en daarmee samenhangende veranderingen.
Deze ervaringen hebben mij nóg meer gemotiveerd om zoveel als ik kan bij te dragen aan de gezondheid van óns milieu, want het is - hoe hard dat ook klinkt - voornamelijk de ongezondheid en overdrijving van onze westerse wereld, die zich over de hele wereld steeds meer en steeds pijnlijker voelbaar verspreidt.
Niet met een wanhopig gevoel dat 'het toch niets uithaalt', ook niet boos op anderen die niet genoeg zouden doen, maar met een krachtig vertrouwen, dat iedere bijdrage er écht toe doet - en dat sámen met anderen, in kleinere of grotere kring, natuurlijk nog veel méér effect heeft...
En ook met grote DANKBAARHEID voor wat ons hier in het Westen allemaal als bescherming geboden wordt. Alleen dát is al meer dan genoeg motivatie om met grote inzet én creativiteit op deze weg vóórt te gaan !
Johan Muijtjens
Geen opmerkingen:
Een reactie posten