LAAT DE NATUUR ONS REDDEN ! - 3

 
NOG MEER WIJZE LESSEN

Niet vechten-tegen maar meewerken-met, diversiteit verwelkomen, meewerken in een groter geheel en risico's durven nemen - dat waren al kostbare lessen, die we van de natuur kunnen leren. Maar er is méér te leren...

Zo is het b.v. verbazingwekkend hoe de natuur geen a priori's heeft: niets wordt al vooraf uitgesloten. Een boom zegt niet : in die grond wil ik niet geplant worden, maar hij gaat het a.h.w.  gewoon 'proberen'. Een kudde schapen is niet bang voor een grasveld waar veel (in onze ogen) 'onkruid' staat. Zie maar hoe kudden schapen ingezet worden om woeste grond of overwoekerde heide weer 'schoon' te maken (zoals op de foto op de Lüneburger Heide).
De natuur begint als het ware met een 'open mind' : "Laten we eens zien wat er mogelijk is..." Dat is een grote les voor ons mensen:

OPEN STAAN VOOR DE HÉLE WAARHEID.
Houd je ogen, oren en geest en zeker ook je hart open voor wat er op grotere schaal gebeurt. Verzet je niet tegen pijnlijke informatie over de toestand van onze wereld. Durf te lezen en te luisteren naar 'moeilijke' of 'onwelkome' informatie.
Weet dat jouw lijden aan de toestand in onze wereld juist voortkomt uit jouw verbondenheid met die wereld ! Je bereidheid om het lijden van anderen te voelen geeft je energie en laat je zien wat écht welzijn is.
In de praktijk betekent dit dat je niet vluchtig kijkt, maar tijd neemt om geraakt te worden b.v. door foto's of verhalen van wanhopige klimaatvluchtelingen, van dieren die sterven door droogte, van kinderen die sterven door de giftige omgeving waarin ze moeten werken, van de slachtoffers van een verwoestende tornado, van het uitsterven van vissen in een rivier, enzovoort.

HET IS NIET ERG ALS JE JE SLECHT VOELT, MAAR ...
Ga daarnaast óók bewust op zoek naar voorbeelden van goede initiatieven en acties, zowel in je directe omgeving alsook elders. Verzamel ze voor jezelf, maak eens een lijstje en houd ze in gedachten! Dat geeft je vertrouwen en moed, inspireert je creativiteit, maakt je blij en verruimt je hart!
Paus Franciscus schrijft in Laudato Si’ dat we beide nodig hebben: bereidheid om te lijden, zelfs om te rouwen met de slachtoffers, om zo hun pijn, hun angst en verdriet echt te voelen - EN om open te staan voor al het goede dat op zoveel manieren en op zoveel plaatsen óók wordt gedaan - en waar je je bij kunt aansluiten!

MAAK ONDERSCHEID
De natuur is uiterst fijngevoelig omtrent wat wérkt en wat niet werkt. Ze leert ons zorgvuldig onderscheid te maken tussen 'waar' en 'onwaar'.
Wees, net als de natuur, zeer alert om onderscheid te maken tussen nepnieuws (dat altijd gekleurd is en waarin vaak verborgen belangen meespelen) en eerlijke, feitelijke en onafhankelijke informatie, ook al is die soms pijnlijk en ontmoedigend. Heb de moed om de volledige waarheid te kennen en bij gelegenheid die ook te spreken: het goede én het slechte, het verkeerde én het veelbelovende. Dát brengt je pas écht verder.

JE BENT NIET ALLEEN !
In de natuur hangt werkelijk álles met elkaar samen en wérkt ook alles samen. Een wortelstelsel, bij voorbeeld, is een uiterst verfijnd mechanisme, waarin ongelooflijk veel interactie plaatsheeft.
Wanneer je voelt dat het moeilijk is om open te staan voor de volledige waarheid, voor alles wat op je afkomt, het bemoedigende en het verontrustende, wees je er dan van bewust dat je niet alleen bent! Er zijn veel méér mensen, die je gevoelens, je angst én je verlangens en hoop delen. Durf je gevoelens en vragen te delen met anderen en ook je suggesties en je hoop. Er is een goede geest, ja, Gods goede Geest, die in zoveel mensen van goede wil actief is. Wees daarom niet bang!

DURF TE DROMEN !
'Droomt' de natuur ? Ja zeker, in de zin van rusten, wachten, mogelijkheden laten rijpen, fijngevoelig reageren op 'stille' signalen ...
Wij kunnen ervan leren, zoals al gezegd: Leef met een open geest; geloof in vele mogelijkheden. Geloof niemand die beweert het enige en definitieve antwoord te hebben. Dergelijke beweringen zijn tekenen van onwetendheid of van (verborgen) eigenbelang. Integendeel, wees open en durf te dromen: verbeeldingskracht kan een grote deugd zijn, schrijft Paus Franciscus. Het kan een kostbare en cruciale manier zijn om te dienen, zelfs een vorm van praktisch, maar ook van spiritueel en religieus leiderschap! Het is in de eerste plaats een nieuwe manier van kijken, van waarderen, van denken en invoelen, die dan in ons gedrag en onze praktijk doorklinken. Het gaat om een samenhangende verandering van geest, van hart en van handelen!

GELOOF IN GELEIDELIJKHEID EN PROCESSEN
De natuur is wonderlijk: van één kant gaat alles (in onze ogen) langzaam en van de andere kant is ze zéér vasthoudend en zet ze taai en vindingrijk dóór. Ze gebruikt geen geweld maar wél al haar innerlijke kracht en creativiteit. Ze werkt stapje voor stapje, kan wachten op de gunstige gelegenheid, maar staat dan ook klaar met alle beschikbare middelen. Ze werkt in gestage, regelmatige en meestal cyclische processen, ze neemt alle tijd die nodig is, heeft geen onrustige haast maar is wél zeer doelgericht.
De les voor ons mensen is overduidelijk: geloof in geleidelijke ontwikkeling, forceer niets door haast en ongeduld, maar weet wél goed wat je wilt. Laat processen, b.v. de groei van inzicht of van overtuiging, zich geleidelijk voltrekken en vertrouw op het goede resultaat - op het moment dat de situatie er rijp voor is.

GEBRUIK ALLE TALENTEN
Van de natuur kunnen we leren dat in principe álles wat in een situatie aanwezig is een rol mag spelen in een groeiproces. Alles wordt gebruikt wat het doel kan dienen. De biologie ontdekt steeds méér 'slimme' methoden en mogelijkheden, met name op het gebied van de uiterste veelzijdigheid van micro-organismen.
    Wij mensen hebben veel gaven ontvangen en mogen daar dankbaar voor zijn. Dan mag ook van óns verwacht worden dat we die gaven niet begraven, maar met overtuiging en vrijgevigheid beschikbaar stellen en inzetten voor wat ons te doen staat. Die gaven zijn in wezen niet ons privé-eigendom, maar ons gegeven voor het algemeen welzijn, en we ontdekken dan dat juist bij die 'belangeloze' inzet vaak onvermoede creativiteit vrijkomt !

-------
Tot zover een aantal lessen, die wij van de natuur kunnen leren. Mogelijk klinken ze ons vanzelfsprekend in de oren en toch is het in de praktijk vaak een hele opgave om ze ook toe te passen.

In de volgende bijdrage aan deze weblog geven we een enige concrete voorbeelden van hoe we deze lessen in onze zorg voor de natuur concreet en intelligent kunnen toepassen. Ja, laat de natuur óns redden !

Tot de volgende keer !
Johan Muijtjens

LAAT DE NATUUR ONS REDDEN - 2

 Leren van ARTIS ?

In de vorige aflevering hebben we benadrukt hoe belangrijk het is niet tégen de natuur te vechten, geen geweld te gebruiken, maar juist soepel en intelligent met haar méé te werken. De natuur, planten én dieren, zijn uitstekende leermeesters.
De dierentuin van Amsterdam, ARTIS, ontleent zijn naam aan het opschrift boven de ingang: NATURA ARTIS MAGISTRA : de natuur is de leermeesteres van de kunst, van creativiteit in al haar vormen.

In deze en de volgende aflevering noemen we enkele van die lessen, die ons creatief en effectief maken - die we daarom tot ons grote voordeel kunnen gebruiken.

EEN POSITIEVE INTENTIE
Bij alle inspanningen is een positieve houding, vertrouwen in wat je doet (of laat), de grondslag. De natuur "verliest nooit de moed", begint en probeert steeds opnieuw, blijft groeien en bloeien, blijft vertrouwen dat het goed en mooi wordt, ook al weet ze niet hóe.
We mogen daaruit leren, dat wij, bij al onze inspanningen, ook op ecologisch gebied, niet meteen een heel concreet doel voor ogen hoeven te hebben, maar dat een sterk verlangen om bij te dragen aan een (meer) gezond milieu voldoende is. Dát is ook de basis waarop mensen elkaar kunnen ontmoeten en samenwerken. Dat is de diepere motivatie. De concrete toespitsing, wát je precies gaat doen, komt daarná.
Die algemene houding voorkomt dat je al meteen afhaakt als een ander, die ook mee wil doen, ándere praktische ideeën heeft. Als je beiden positief bent kun je samen overleggen en elkáár steunen en niet gaan beconcurreren. Dat is alleen maar verlies van energie.

DIVERSITEIT VERWELKOMEN
Daar hangt een tweede les van de natuur mee samen: diversiteit is geen hindernis maar juist een bron van (nieuwe) mogelijkheden. Dat een ander een wat andere mening of ervaring heeft kun je gebruiken om elkaar te verrijken, om van elkaar te leren en zo uiteindelijk zelfs méér te bereiken.
Dus: verwelkom diversiteit en ga er samen mee aan de slag ! Diversiteit is misschien niet altijd 'gemakkelijk'. Ze is eerder uitdagend. Wie dat aandurft genereert nieuwe energie én nieuwe ideeën. En dáár gaat het uiteindelijk toch om!

MEEDOEN IN EEN GROTER GEHEEL.
Een derde leerpunt: je bewust inpassen in een groter geheel.
Dat voorkomt veel stress: niet de situatie naar jouw hand willen zetten, maar rustig bekijken wat in deze situatie mogelijk is. Dat ontspant, overwint frustraties en geeft vertrouwen.
Wij hoeven niet de hele wereld te redden (naar ons eigen inzicht). Wij mogen ons eigen aandeel leveren, in de situatie waarin wij ons bevinden, vanuit een besef dat werkelijk álles met elkaar verbonden is. Een zogenaamd 'kleine' actie heeft vaak een veel breder effect dan wij vermoeden. Je kunt met blijdschap jouw aandeel doen omdat je weet dat je onderdeel bent van een veel groter geheel, waarin ook talloze ánderen vanuit hun situatie hun aandeel leveren.
En dan blijkt dat één plus één niet twee, maar drie is : samenwerking geeft extra energie. Dat heet synergie : de extra vruchtbaarheid van positieve interactie. Je prikkelt elkaar om creatief te zijn en zo komen er soms onvermoede dingen tot stand - en bouw je méér mee aan het grotere geheel dan je eerst voor mogelijk hield.

VERTROUWEN HEBBEN EN RISICO'S NEMEN 

Als je met plezier met anderen samenwerkt binnen dat veel grotere plan van de natuur, die niets anders wil dan gezondheid en genezen, dan groei je in vertrouwen en moed. Vertrouwen en moed zijn niet iets vaags, alleen een soort idee of gevoel. Vertrouwen en moed zijn vormen van handelen. Het is actief meedoen en ook risico's durven nemen, óók als succes niet vooral gegarandeerd is.
Dat is zeker een uitdaging, want wij mensen willen graag direct het effect zien van wat we doen. Vertrouwen werkt altijd op de langere termijn. Moed opent nieuwe mogelijkheden. En ook al klinkt het tegenstrijdig, toch is die innerlijke vrijheid, dat los kunnen laten van onmiddellijk zichtbare resultaten, het niet zeker weten, juist de ware bron van creativiteit en van vooruitgang! Wie waagt die wint. Wie vertrouwen heeft en risico durf nemen ontdekt dat er méér is en (veel) meer mogelijk is.
Zo ook: Durf zelf een initiatief te nemen. Of durf je aan de creativiteit van ánderen toevertrouwen. Durf te vertrouwen op hún suggesties en ideeën. Ga méé met anderen, ook al was dat niet jouw idee... Je zult samen wonderen verrichten!

Wordt vervolgd !

Johan Muijtjens